Νικόλας Σμυρνάκης | “Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο”

tumblr_mchx15CQcl1r4hp3vo1_400

– διήγημα δημοσιευμένο στην εφημερίδα πόλης Monitor, 2010 και στο περιοδικό Fresh, 2012

– στήλη Το ΝηΣί του ανθρώπου 

Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο. Όλοι κοιτούσαν το πρόσωπο του ανθρώπου δίχως πρόσωπο ακριβώς γιατί ένας άνθρωπος δίχως πρόσωπο είναι ένα θέαμα αξιοπρόσεχτο.

Πώς είναι δυνατόν, θα μου πείτε, να κοιτά κάποιος καταπρόσωπο έναν άνθρωπο δίχως πρόσωπο; Δηλαδή τι ακριβώς κοιτά; Το κενό που γεμίζει το χώρο ανάμεσα στον ασθενικό λαιμό και τα αιωρούμενα μαύρα σγουρά μαλλιά του; Και πάλι, μπορεί ένα κενό να γεμίζει έναν χώρο;

Γιατί ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο, μάτια είχε. Πρόσωπο δεν είχε. Μόνο που τα παραείχε, καθώς είχαν μέγεθος τουλάχιστον δυο φορές μεγαλύτερο απ’ το σύνηθες και πετάγονταν έξω απ’ τις κόγχες τους έτοιμα να κρεμαστούν απ’ τα βλέφαρα.

Είχε και χείλια. Πρόσωπο δεν είχε. Για την ακρίβεια είχε μόνο ένα χείλος. Το πάνω του χείλος έμοιαζε περισσότερο με μια ουλή, που σαν να είχε προέλθει από δαγκωματιά άγριου θηρίου. Πιο εύκολα το παρομοίαζες με απουσία χείλους, παρά με χείλος.

Η μύτη του ήταν σκυφτή και τα ρουθούνια του σχεδόν αναποδογυρισμένα. Είχε πλατύ κούτελο, μικροσκοπικά αυτιά με διπλωμένες άκρες και τα δύο μπροστινά δόντια του ζούλαγαν μόνιμα το κάτω και μοναδικό χείλος του. Τα σμιχτά φρύδια και το πεταχτό, ανασηκωμένο πηγούνι του, ολοκλήρωναν μια εικόνα απελπιστικά φοβιστική ως και εντυπωσιακά αστεία.

Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο δεν είχε πρόσωπο. Είχε μόνο χαρακτηριστικά προσώπου. Όλοι έβλεπαν ένα κενό στη θέση του προσώπου του, συγκεντρωμένοι τόσο στα στοιχεία που το αποτελούσαν. Τα εμφανώς διαφορετικά ή για κάποιους απεχθή αυτά χαρακτηριστικά ήταν τόσο αξιοπρόσεχτα που οι άνθρωποι, όπως ήταν φυσικό, τα αξιο-πρόσεχαν. Και ξεχνούσαν την βαθύτερη αξία ενός προσώπου. Όσο απομακρύνεσαι απ’ τη Γη, οι λίμνες, οι οροσειρές, τα δάση της, ενώνονται και γίνονται μια καθολική σφαίρα. Οι άνθρωποι δεν κατάφεραν ποτέ να δουν από ψηλά τον άνθρωπο δίχως πρόσωπο. Να δουν την σφαιρική εικόνα του.

Ο άνθρωπος αυτός, αν και είχε όλα τα συστατικά στοιχεία ενός ανθρώπου με πρόσωπο, παρέμενε ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο.

Αν και δε ζούσε σε ένα βουνό απομονωμένος, αλλά αντίθετα στην πόλη ανάμεσα στους ανθρώπους, δεν είχε δει ποτέ κανέναν. Όχι, ανθρώπους είχε δει. Δεκάδες συναντούσε καθημερινά, τυχαία στο δρόμο. Πρόσωπο δεν είχε δει κανένα.

Είχε μάθει να μην απαντάει στις προκλήσεις των ανθρώπων. Να απλώνει στα πρόσωπά τους λίγη από την αόρατη πούδρα που και ο ίδιος δεν παρέλειπε να χρησιμοποιεί μπροστά στον πάντα ανειλικρινή καθρέφτη του. Εκείνη την πούδρα που κρυφά τον προμήθευαν, εδώ και χρόνια, οι άνθρωποι με τα αδιάκριτα βλέμματα. Αυτοί που νομίζουν ότι είναι φυσιολογικοί επειδή έτυχε να μοιάζουν μεταξύ τους. Ποιος να βρεθεί να τους πει, χωρίς να κατηγορηθεί απ’ τους ίδιους ως αναρχο-κακοποιό στοιχείο, πως αν η πλειοψηφία είναι στοιχείο δημοκρατίας, τότε η μειοψηφία ή ακόμα η μονάδα, είναι στοιχείο ανατροπής του σκοταδισμού που δημιουργούν χρόνιες δημοκρατικές πλειοψηφίες.

Μα ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο ήξερε μόνο να «μην». Να μην απαντά, να μη μιλά και προπαντός, να μην κοιτά.

Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο, δεν είχε δει ποτέ κανένα απ’ τα πρόσωπα των άλλων ανθρώπων. Γιατί δεν κοίταξε ποτέ κανέναν καταπρόσωπο. Για να μην τους δει να τον κοιτάνε. Στο πρόσωπο.

Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο ζούσε ανάμεσα σε χιλιάδες ανθρώπους δίχως πρόσωπο. Κανείς τους δεν γνώριζε, όχι ακόμα τουλάχιστον, ότι γίνεσαι αυτό που επίμονα κοιτάς.

Ένας άνθρωπος, δίχως πρόσωπο.