ταξιδιωτικό διήγημα δημοσιευμένο στοprotagon.gr, 2012

Ο άνθρωπος στο ΝηΣί σκέφτεται:

Αν είναι να επιστρέψουμε από κάπου, ας είναι από παντού.

Αύγουστος 2008, μέσα στο τρένο, δυο ώρες πριν το Βελιγράδι, συζητούσα με τον Ντάρκο απολαμβάνοντας την άνεση της πρώτης θέσης, με την οποία το εισιτήριό μου δεν ήθελε να έχει καμία σχέση.

Ο ελεγκτής με απομάκρυνε ευγενικά και με έστειλε σε άλλο βαγόνι. Καλό ήταν όσο κράτησε αλλά ευτυχώς που τέλειωσε, αλλιώς μπορεί να βρισκόμουν στο Σαράγιεβο χωρίς να το καταλάβω. Ο Ντάρκο, εντάξει τύπος, καλοκάγαθος πρώην μπασκεμπολίστας με κάλτσα ντιαντόρα σχεδόν μέχρι το γόνατο – συνήθεια εποχής «we are the champions» – να συνοδεύεται από κλειστή παντόφλα. Κοιτώ έξω. Εκτάσεις από καλαμπόκια, καστανιές, καρυδιές, πεύκα, κάθε λογής βλάστηση ανακατεμένη με τα σπαρμένα εδώ και κει κεραμιδόσπιτα, όλα να ακολουθούν με ανάποδη φορά την πορεία μου.

Η ώρα φαίνεται έκανε παρέα στις εικόνες έξω από το παράθυρο και πέρασε γρήγορα. Έφτασα στο Βελιγράδι. Πήγα στο χόστελ και μετά από ένα ανακουφιστικό μπάνιο με ξυστρί σαν αυτό που φανταζόταν ο Καββαδίας ότι καθαρίζει από τη μοράβια, πήρα τον πλακόστρωτο Calle Knez Mihajlova. Παντού καταστήματα, καφέ και πλανόδιοι πωλητές τοπικών εδεσμάτων.

Έφτασα στο πάρκο στην κορυφή του βουνού και μετά από δίωρη περιήγηση στην «υψηλή θέα», στα κάστρα και τους κήπους του έκατσα σε ένα παγκάκι και παρατηρούσα: Όλα εδώ μοιάζουν να υπακούουν σε γαλήνιες νότες χαλαρωτικής μουσικής για εγκύους. Οι ομιλίες των Σέρβων είναι χαμηλόφωνες και τα βήματά τους ανάλαφρα.Οι άντρες τρυφεροί, δεν ανταποκρίνονται παθητικά κι ανόρεκτα στα χάδια των συντρόφων τους αλλά τα επιζητούν διαρκώς και οι γυναίκες, ψηλές και εμφανίσιμες, σε ακινησία μοιάζουν σύγχρονα αγάλματα μιας ανθρώπινης πόλης μουσείο. Ή ενός ανθρώπινου μουσείου που μοιάζει πόλη. Ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων.

Πήρα ανάποδα την Mihajlova και βγήκα στην Skadarska με τα παραδοσιακά εστιατόρια στο στυλ των δικών μας ταβερνείων της Πλάκας. Έκατσα σε ένα από αυτά, όχι της Πλάκας, της Skadarska, ούτε της πλάκας, καλό φαινόταν. Τα δόντια κάπως ενοχλήθηκαν από το μάιλντ ψήσιμο αυτού που έμοιαζε με κρέας, αλλά επενέβη ο λαιμός και λύθηκε το πρόβλημα. Το kajmak, κάτι ανάμεσα σε βούτυρο και κρέμα τυριού, ήταν από τις πιο ενδιαφέρουσες γεύσεις που δοκίμασα.

Οι μουσικάντηδες που με πλησίασαν, ειδικοί στις νότες αλλά και στην αποκωδικοποίηση των προσώπων των ταξιδιωτών και την κατάταξή τους σε φυλές, έριξαν μια πολύ πετυχημένη κυρά Γιώργαινα, ο Γιώργης της πού πάει. Πετυχημένη γιατί τους έδωσα τιπ.

Την επόμενη μέρα πήρα το πλοίο για το νησί Ada. Μόλις έφτασα, νοίκιασα ποδήλατο και άρχισα την περιήγηση. Πράσινο παντού. Μια τεράστια έκταση, δυο παραλίες από βότσαλα στις όχθες της λίμνης και ενδιάμεσα μονοπάτια για πεζούς, ποδηλάτες, πατινέρ. Η τέλεια απόδραση λίγα χιλιόμετρα από τον πολιτισμό. Και ο πολιτισμός της πόλης από την άλλη, τέλεια απόδραση από την πολλή πρασινάδα. Εδώ ο χρόνος κινείται σε ευθεία γραμμή με ομαλά επιβραδυνόμενη κίνηση.

Άφησα το ποδήλατο και ατένιζα τη θέα προσπαθώντας να μετρήσω τον αριθμό των χρωμάτων στην παλέτα του νησιού. Είχα φτάσει στον αριθμό 86 – όλοι συνδυασμοί του πρασίνου – ή πιο απλά είχα βαρεθεί, όταν με πλησίασε μια ηλικιωμένη Σέρβα με ασπρόμαυρα μαλλιά και ροδαλό φόρεμα. Κάτι ψέλλιζε, μα δεν καταλάβαινα τίποτα. Επαναλάμβανε πολλές φορές τη λέξη σάντολετ ή κάτι παρόμοιο. Της χαμογελούσα αμήχανα. Πίσω μου ένας περαστικός νεαρός με πλησίασε επιφυλακτικά και μου εξήγησε: «Θέλει να σε κεράσει παγωτό γιατί της θυμίζεις το γιο μιας φίλης της».

Το ίδιο βράδυ δοκίμασα σπιτικό kajmak στο σπίτι της κυρίας Μπογιάννα. Στο τραπέζι ήταν και η φίλη της που μου έδειξε φωτογραφία του γιου της. Πράγματι του έμοιαζα. Δεν καταλάβαινα τίποτα από όσα μου λέγανε αλλά μπορούσα να μεταφράσω αυτολεξεί κάθε τους νεύμα. Γιατί συνοδευόταν από ένα καταδεχτικό χαμόγελο που επιτήδεια προσπαθούσε να καμουφλάρει την υποψία θλίψης που κρυβόταν στις άκρες των χειλιών τους.

Εμπειρίες – Πληροφορίες:

Σάβα: Η όχθη του ποταμού Σάβα είναι γεμάτη πλωτά εστιατόρια, καφέ και κλάμπ. Όλα μαζί αποτελούν ένα νεροχωριό μοναδικής αρχιτεκτονικής.

Zemun: Μικρά κουκλόσπιτα με μεγάλες τριγωνικές στέγες, πετρόστρωτα σοκάκια, ήσυχος προορισμός. Στην κορυφή του λόφου συνάντησα μια εκκλησία που φιλοξενούσε στο χώρο της ένα θεατράκι.

Kalemegdan: Οχυρό του παρελθόντος που προσφέρει θέα στο «μέλλον».

Νησί Ada: Αυτή δεν είναι απλά μία από τις μεγαλύτερες αστικές παραλίες της Ευρώπης, αποτελεί κι ένα υπέροχο πάρκο. Κι ένα υπέροχο κέντρο άθλησης, θαλάσσιων σπορ, σημείου συνάντησης, περιπάτου… Φτάνει γιατί θα πω και τίποτα που δεν είναι.

Zeleni: Το πιο κεντρικό μπαζάρ στην πόλη. Αγοράζεις τον εαυτό σου σε τιμή ευκαιρίας.

Skadarska: Ταβερνάκια λίγο τουριστικά για τα γούστα μου αν και έπεσα στην παγίδα να δοκιμάσω ένα από αυτά. Ντόπιοι και τουρίστες κάνουν αναγκαστική παρέα. Αρκετοί μουσικοί στο δρόμο δίνουν χρώμα στο χώρο. Ήχο δίνουν τα όργανά τους.